Aleksander Sochaczewski i jego czasy
W 180. rocznicę urodzin i 100. rocznicę śmierci Aleksandra Sochaczewskiego, Sejmik Województwa Mazowieckiego ustanowił rok 2023 rokiem tego wybitnego malarza-dokumentalisty. Z tej okazji, 10 maja 2023 r. Muzeum Niepodległości zorganizowało sympozjum naukowe pt. „Aleksander Sochaczewski i jego czasy”. Wydarzenie to odbyło się w Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej, miejscu uwięzienia artysty w 1862 roku. Niniejsza publikacja jest pokłosiem tych obrad i prezentuje wyniki badań naukowych, związanych z postacią malarza. Celem przedsięwzięć realizowanych przez Muzeum Niepodległości było przypomnienie i upamiętnienie tego artysty.
Aleksander Sochaczewski (właściwie Sonder Lejb), polski malarz żydowskiego pochodzenia, ur. 3 maja 1843 r., brał czynny udział w manifestacjach patriotycznych, a także wykonywał opracowania graficzne nielegalnych wydawnictw periodycznych. Za swoją działalność patriotyczną został aresztowany i osadzony w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Początkową karę śmierci zamieniono mu później na 22 lat pracy na Syberii Wschodniej. Po powrocie z zesłania dokumentował losy i egzystencję skazanych poprzez swoje obrazy. Niezwykle bogata kolekcja 118 dzieł artysty znajduje się w zbiorach Muzeum Niepodległości. Prezentowane są w Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej, gdzie przed laty Sochaczewski oczekiwał na wyrok.