14 listopada 2016 w Muzeum Niepodległości odbyło się kolejne Kolegium Naukowe. Na spotkaniu została zaprezentowana publikacji dr Jolanty Załęczny Sienkiewicz. Dwa pogrzeby i pamięć.
Przypomnienie dwóch pogrzebów Henryka Sienkiewicza to kolejne ambitne zadanie, jakie sobie założyła Jolanta Załęczny. Jest to omówienie uroczystości, które odbyły się po śmierci polskiego pisarza w szwajcarskiej miejscowości Vevey. Zgon naszego noblisty nastąpił 15 listopada 1916 roku, rodzina nie zgodziła się na pochówek w Krakowie. Przeszkodziła w tym atmosfera zawieruchy wojennej. Cały listopad i grudzień 1916 trwały więc w Polsce, we wszystkich zaborach, patriotyczne uroczystości upamiętniające naszego wybitnego rodaka. W Kościele Mariackim w Krakowie nabożeństwo koncelebrował abp Józef Teodorowicz, a w warszawskiej katedrze św. Jana abp Aleksander Kakowski. Powstawały liczne komitety honorowe tych obchodów. W Krakowie tworzyli go między innymi prof. Ignacy Chrzanowski, spokrewniony z autorem Quo vadis, Jan Kasprowicz, rajcowie miejscy, palestra.
Inteligencja polska nie ustawała w wysiłkach sprowadzenia prochów Henryka Sienkiewicza do Polski. Ostatecznie nastąpiło to 24 października 1924. W Głównym Komitecie Sprowadzenia Zwłok zasiadali marszałek sejmu Maciej Rataj, premier Władysław Grabski wraz ministrami, kardynał Aleksander Kakowski, prezes PAU Kazimierz Morawski, Władysław Stanisław Reymont, Stefan Żeromski i inni. Jolanta Załęczny, korzystając z materiałów prasowych i druków ulotnych, szczegółowo omawia peregrynację prochów oraz działalność komitetów w poszczególnych miastach. Niniejsza publikacja ukazuje się dokładnie w stulecie śmierci Henryka Sienkiewicza. Muzeum Niepodległości zwróciło się pod koniec 2015 roku do Sejmiku Województwa Mazowieckiego z wnioskiem o ogłoszenie Roku Sienkiewicza. Z podobnym wnioskiem wystąpiło Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego. Z poparciem Zarządu Województwa Sejmik podjął uchwałę nr 145/15 z dnia 21 grudnia 2015 i ogłosił 2016 „Rokiem Henryka Sienkiewicza na Mazowszu”. W uzasadnieniu mogliśmy przeczytać o zasługach: „Henryk Sienkiewicz to pierwszy Polak uhonorowany Literacką Nagrodą Nobla za wybitne osiągnięcia w dziedzinie w dziedzinie literatury. W swoich utworach przekazywał ponadczasowe wartości, na których wychowują się kolejne pokolenia. Jego wkład, zarówno literacki, jak i społeczny w formowanie się świadomości narodowej Polaków jest nieoceniony”. Dalej wnioskodawcy syntetycznie charakteryzowali dorobek pisarza: „Utwory Sienkiewicza niejednokrotnie inspirowały artystów świata sztuki- malarstwa, rzeźby, teatru, muzyki oraz filmu. Do dziś uważany jest za jednego z najwybitniejszych pisarzy w historii literatury polskiej i za niezrównanego stylistę. Według jednego z krytyków, gdyby za przedmiot opisu wziął nawet zwykłą cegłę, potrafiłby nim zafascynować i porwać czytelnika. Na świecie uważany jest za klasyka powieści historycznej, a jego utwory, zwłaszcza Quo vadis, wciąż wydawane są w obcych językach”
Warto przypomnieć, że w 2016 roku przypadają dwie rocznice sienkiewiczowskie: 170. Rocznica urodzin oraz 100. rocznica śmierci, dlatego: „Mając na uwadze literackie i społeczne zasługi pisarza oraz różnego rodzaju działania podejmowane przez niego na rzecz odzyskania niepodległości przez Polskę, Samorząd Województwa Mazowieckiego postanowił ustanowić go patronatem roku i w ten sposób uhonorować tę nietuzinkową postać”. Podobna uchwałę przyjął 18 grudnia 2015 Senat RP, a 22 grudnia 2015 2015 Sejm RP.
Instytucje kultury, dla których Organizatorem jest Samorząd Województwa Mazowieckiego zorganizowały w Roku Sienkiewicza wiele intersujących imprez. O akcjach Muzeum Niepodległości piszemy szczegółowo w wydawnictwie towarzyszącym wystawie Barbary Wachowicz Henryk Sienkiewicz 1846-1916. Dla pokrzepienia serc. Na podsumowanie Roku Sienkiewicza na Mazowszu przyjdzie jeszcze czas.
Jolanta Załęczny, Sienkiewicz. Dwa pogrzeby i pamięć, fragment ze wstępu Tadeusza Skoczka.