W ramach zainaugurowanego 10 grudnia 2024 roku Sympozjum Praw Człowieka Akademii Sprawiedliwych, 13 grudnia o godz. 17.00 2024 roku w Muzeum Niepodległości odbędzie się spotkanie Forum Dialogu Polsko-Niemieckiego „Dom Sprawiedliwych Ulmów”.

Forum Dialogu Polsko-Niemieckiego to inicjatywa Muzeum Polaków Ratujących Żydów w Markowej – Waldemara Rataja, Towarzystwa Przyjaciół Markowej, Starosty Powiatu Łańcuckiego – Adama Krzysztonia oraz Burmistrza Miasta Esens – Haralda Hinrichsa. Forum zostało powołane 24 marca 2024 roku w osiemdziesiątą rocznicę niemieckiej zbrodni w Markowej, dokonanej w czasie II wojny światowej na Rodzinie Ulmów i na żydowskiej rodzinie Goldmanów, Grunfeldów i Didnerów.

Forum jest instytucją społeczną działającą na rzecz kultury pamięci. Ma na celu przywrócenie prawdy historycznej o odpowiedzialności Niemiec za zbrodnie II wojny światowej, ale także inicjowanie współpracy Niemców i Polaków w celu wspólnego budowania warunków dla rozwoju kultury solidarności, zwłaszcza poprzez działania podejmowane na polu edukacji i wychowania obywatelskiego.

W warszawskim spotkaniu Forum obok twórcy filmu „Historia jednej zbrodni” – Mariusza Pilisa i autora Ikony Błogosławionej Rodziny Ulmów – Mateusza Środonia (jest eksponowana obecnie w Muzeum Niepodległości), weźmie udział Burmistrz Esens – Harald Hinrichs wraz z małżonką Nataschą. Ich obecność i konsekwentne zaangażowanie w tworzenie Forum jest wyrazem ich osobistej odpowiedzialności za przywrócenie w niemieckiej przestrzeni publicznej pamięci o Holocauście i o zbrodniach Niemiec dokonanych w Polsce i w innych krajach Europy w czasie II wojny światowej. Ale jest też podyktowana dążeniem do zainicjowania współpracy Niemców i Polaków – w szczególności współpracy dzieci i młodzieży z obydwu państw – ukierunkowanej na budowanie pojednania, przyjaźni i kultury międzyludzkiej solidarności. Bezpośrednim powodem, dla którego Burmistrz Hinrichs zaangażował się w tworzenie Forum jest fakt, że to w mieście, którym obecnie zarządza, w Esens, żył wiele lat po wojnie, sprawował funkcję komendanta policji i cieszył się niekwestionowanym poważaniem, główny organizator mordu w Markowej – Eilert Dieken. Traktuje o tym film Mariusza Pilisa, który zostanie zaprezentowany na rozpoczęcie spotkania.

„Historia jednej zbrodni” to film dokumentalny, który opowiada o tragicznych wydarzeniach w Markowej. Film skupia się na postaci Eilerta Diekena, szefa żandarmerii niemieckiej w Łańcucie, który osobiście dowodził egzekucją Rodziny Ulmów i ukrywanych przez nich Żydów. „Historia jednej zbrodni” to nie tylko rekonstrukcja wydarzeń, ale również głęboka refleksja nad naturą zła i mechanizmami, które prowadzą do ludobójstwa. Film stawia pytania o odpowiedzialność indywidualną i zbiorową, o rolę pamięci w budowaniu przyszłości. Warto dodać, że film Mariusza Pilisa był realizowany przez ponad 10 lat. Reżyser dotarł do nieznanych dotąd materiałów archiwalnych i przeprowadził rozmowy z historykami i świadkami wydarzeń. Film ten staje się ważnym głosem w dyskusji o polskiej i niemieckiej przeszłości. Tym ważniejszym, że przedstawione w nim problemy zostały uznane i podjęte jako wyzwanie dla polityki lokalnej przez burmistrza Esens i jego współpracowników.

Sympozjum Praw Człowieka Akademii Sprawiedliwych, w ramach którego odbywa się spotkanie Forum Dialogu Polsko-Niemieckiego „Dom Sprawiedliwych Ulmów” stanowi jeden z najważniejszych elementów projektu „Szkoła Etyki Muzeum Ulmów”, realizowanego obecnie pod kierunkiem Muzeum Polaków Ratujących Żydów. Partnerem w jego realizacji jest także Muzeum Niepodległości w Warszawie, w którego murach (Pałac Przebendowskich/Radziwiłłów) odbywa się spotkanie Forum.

Biuletyn Informacyjny

Bądź na bieżąco z najnowszymi wystawami, wydarzeniami, ofertami i aktualnościami